Een boekplanning maken

Als je het schrijven van een boek ziet als een project, dan heb je ook een deadline nodig. Een datum waarop jouw boek klaar moet zijn. En om die datum te kunnen bepalen, heb je een schrijfplanning nodig. Of beter gezegd: een boekplanning. Want voor je boek klaar is, zijn er ook andere fases dan de schrijffase.

Terugtellen vanaf je releasedatum

Mijn advies? Bepaal eerst de datum waarop je graag zou willen dat je boek uitkomt. Houd daarbij rekening met speciale momenten in het jaar. Bijvoorbeeld: schrijf je een romantisch boek, dan lezen mensen dat graag in een vakantie. Voor de zomer is dan een mooi moment, maar je kunt ook denken aan het eind van de herfst, zodat het boek met kerst gelezen kan worden. Schrijf je een kookboek met vooral stoofpotten, dan is de herfst ook een mooi moment. Heb je jouw eigen verhaal op papier gezet? Misschien wil je het dan laten uitkomen met je verjaardag of een datum die belangrijk is in het boek. Zo kan de releasedatum voor ieder boek anders zijn. Leg eerst die datum vast en ga dan terugtellen.

In dit blog ga ik er vanuit dat je jouw boek zelf gaat uitgeven. Ga je dat niet doen, bepaal dan de datum waarop jij je boek naar een uitgever wil sturen. Soms hebben uitgeverijen ook bepaalde periodes waarin ze manuscripten accepteren. Als je al zeker weet dat je jouw manuscript naar een bepaalde uitgever wil sturen, kijk dan zeker even naar de voorwaarden en of er bepaalde periodes zijn waarin de uitgever manuscripten accepteert. Is er geen vaste periode? Dan is jouw deadline minder hard. Ook dan is het goed om een einddatum te bepalen, zodat je een houvast hebt voor jezelf.

Bepaal de verschillende stappen van je boekplanning

Voor je kunt terugtellen en je boekplanning kunt maken, moet je de stappen bepalen die je naast het schrijven van het verhaal wilt gaan zetten. Denk daarbij naast het schrijven in ieder geval aan de verschillende redactierondes en vormgeving. Daarnaast moet je ook denken aan de tijd die de  drukker nodig heeft om jouw boek te drukken en te bezorgen. Bij jou, maar ook bij de verkopers, zoals het CB of andere verkoopkanalen. Kies je voor Printing on Demand (POD), of alleen voor een e-book, dan zal deze tijd korter zijn, maar ook dan gaat er vaak wat tijd overheen voor het boek dat jij hebt geüpload echt gekocht kan worden.

Naast deze stappen kun je nog extra fases in jouw boekplanning opnemen. Denk aan meerdere versies van je manuscript, een extra controleronde van je drukproef, naast een redacteur ook nog een of meer proeflezers, misschien een tweede drukproef.

Bepaal per stap van je boekplanning hoeveel tijd nodig is

Om je boekplanning concreet te kunnen maken, moet je weten hoeveel tijd iedere stap gaat kosten. Voor het schrijven heb je dat zelf in de hand. Hoeveel tijd je daarvoor moet rekenen in je boekplanning, kun je alleen uit ervaring bepalen. Als je weet hoeveel je ongeveer schrijft in een week, maand of kwartaal en je weet zo’n beetje hoeveel woorden je manuscript heeft, kun je de schrijffase plannen.

Reken jezelf niet rijk tijdens de schrijffase

Wat ik hiermee bedoel? Je zult merken dat je niet altijd evenveel woorden kunt schrijven in een week, maand of kwartaal. Als ervaren schrijver weet je dat misschien al. Maar ben je bezig met je eerste manuscript of ben je een boek in een ander genre aan het schrijven, dan kan het gebeuren dat je vastloopt in een scene of een plotwending. Of dat je verhaal even moet rijpen voor je weer verder kan. Plan deze fase dus ruim. Ben je een beginnend schrijver? Dan zou ik de boekplanning pas maken als als de eerste versie van je manuscript helemaal af is.

Het schrijven is pas stap één van het proces. Na het schrijfproces volgen nog veel meer stappen: die van het uitgeefproces. En of je dit nu samen met een uitgever doet of dat je jouw boek zelf gaat uitgeven: dit proces bestaat ook nog uit veel stappen. Stappen waar je andere mensen voor nodig hebt, zoals een drukker, redacteur en vormgever. Vraag aan al deze mensen hoeveel tijd ze nodig hebben voor hun werkzaamheden. Vraag ook na wat er gebeurt als jij een dag te laat bent. Stel je voor dat je iets langer nodig hebt voor het verwerken van de reactie van je meelezers, waardoor je jouw boek pas drie dagen later bij je redacteur kunt aanleveren. Kan er dan direct gestart worden, of schuift jouw boek dan bijvoorbeeld meteen een week of langer door? Een voorbeeld van een boekplanning kun je vinden in dit blog van Boekengilde. Let wel: dit is een voorbeeld. Jouw proces kan meer stappen hebben en de tijdsduur van de stappen kan anders zijn.

Plan ruim

Heb je alle stappen na het schrijfproces helder en weet je hoeveel tijd ze kosten? Maak dan je boekplanning compleet in je favoriete app of programma. Je kunt er gewoon een papieren agenda voor pakken, een groot vel met post-its met datums erop, of maak de planning in Excel. Plan ook in deze fase ruim. Zo is er ruimte als er toch ergens iets mis gaat. Duurt het drukken en bezorgen bijvoorbeeld veertien dagen en wil je op 14 april jouw boek gaan verkopen, dan kun je dit wel op 31 maart aanleveren, maar als er ook maar íets misgaat heb je op 14 april geen boeken in huis. Toch jammer als je op je eigen boekpresentatie staat zonder boeken. En geloof me: dit komt voor. Ook bij uitgevers! Neem dus wat speling. Hoeveel speling nodig is? Dat hangt ook af van de doorlooptijd. Kost iets een dag, dan is het niet nodig om tien dagen speling te nemen. Kost iets zes weken, dan is een week of zelfs twee weken speling verstandig.

Wees realistisch

Bij het terugrekenen kun je er achter komen dat jouw releasedatum te snel komt. Dan kun je denken ‘ach die tijd haal ik wel in, komt wel goed.’ En als je veel ervaring hebt met schrijven, herschrijven en deadlines bewaken kan dat realistisch zijn. Maar schrijf je voor het eerst, of naast een drukke baan of een gezellig sociaal leven, dan kan het realistischer zijn om je releasedatum naar achter te verplaatsen. Vraag je af of de datum echt zo belangrijk is als je denkt, of kan dit ook een week, een maand of zelfs een jaar later zijn als je dan een beter boek aflevert?

Kun je in een jaar een boek schrijven?

Er zijn programma’s en boeken die je vertellen hoe je in een jaar een boek kan schrijven. Van 0 tot gedrukt boek in een jaar tijd. Ik denk ook wel dat dit kan – mits je er echt voldoende tijd voor maakt. Maar: jouw verhaal verdient het dat je het genoeg aandacht geeft, dat er ruimte is om af en toe een afstand te nemen. Dat je wat je geschreven hebt af en toe even laat liggen, het weer oppakt en verder schrijft of schaaft aan wat je al geschreven hebt. Misschien lukt je dit in een jaar, misschien niet. Uiteindelijk maakt het naar mijn idee niet uit hoe lang het duurt om je manuscript te schrijven.