Hoe vind je een redacteur?

Een van de allerbelangrijkste mensen die betrokken is bij het perfect maken van je verhaal is de redacteur. Daarom dit keer een ervaringsverhaal van mijn hand: hoe vind je een redacteur? Of misschien moet de titel zijn: hoe vind je dan een goede redacteur?

Bepaal de rol van je redacteur

Allereerst: op die vraag is geen eenduidig antwoord mogelijk. Flauw hè? Maar het is wel zo, want het hangt er ook maar helemaal vanaf wat jij verstaat onder een goede redacteur, wat je wil dat die doet. Zoek je iemand die vooral correcties uitvoert, die let op de d-tjes en de t-jes? Of zoek je iemand die ook let op de inhoud – klopt het eigenlijk wel wat er staat? Of zelfs iemand die komt met verbeteringen van je verhaal? Iedereen kijkt hier anders naar, dus stap 1 is: bepaal wat je wil dat jouw redacteur doet. Wil je iemand die alleen let op schrijfstijl en grammaticale fouten, of wil je iemand die jouw verhaal naar een hoger plan tilt?

Een redacteur, of zelfs twee?

Ik wilde zelf, voor Verdwaald In Tirol, echt dat laatste. Ik zocht iemand die mijn verhaal nog echt kon verbeteren. Het eerste gesprek nadat hij mijn boek doornam deed pijn – want ik moest (heel) veel veranderen. Maar: ik was het wel eens met wat hij zei en door hoe hij het zei deed het ook pas een dag later pijn. Op het moment zelf dacht ik alleen maar ‘je hebt gelijk, waarom heb ik dat zelf niet zo gezien?’ Als je kiest voor iemand die je boek naar een hoger plan tilt, kan het nodig zijn om later nog een (taal)redacteur in te schakelen, dus voor de d-tjes en t-tjes, maar ook voor het juiste gebruik van punten en komma’s bijvoorbeeld. In dat geval geef je dus ook twee keer geld uit – bedenk of dat voor jou een mogelijkheid is.

Google is je vriend – of toch niet?

Als je weet wat voor redacteur je wil, kan het zoeken echt beginnen. Google kan hier je vriend zijn, maar misschien ook wel helemaal niet. Als je zoekt op ‘redactie roman’ of ‘redacteur roman’, kom je enorm veel namen tegen. En hoe kies je dan? Een optie is om een specifiek genre toe te voegen aan je zoektocht – zo zijn er redacteuren die gespecialiseerd zijn in thrillers, young adult en non-fictie. Ik ben zelf begonnen op het forum van Schrijven Online. Daar vertellen mensen meer over de redacteuren waar zij mee hebben samengewerkt en waar ze goede of zelfs slechte ervaringen mee hebben. Schrijven Magazine is een andere bron die ik heb gebruikt, omdat daar regelmatig advertenties in staan van redacteuren. Als ze dit blad kennen, vind ik dat al een positief punt. Andere optie: kijk of in een boek dat je gelezen hebt en heel goed vond een naam van een redacteur staat. En uiteraard: vrienden en familie zijn ook een mogelijkheid. Maar: bedenk wel dat een professionele redacteur andere vaardigheden heeft dan een vriendin die graag en veel leest en o ja, ook nog goed is in taal. Zelf heb ik wel een aantal mensen laten meelezen in de eerste fase, maar meer om te kijken of ze het verhaal wel goed genoeg vonden.

Via via

Ik had zelf daarna een lijstje van drie namen. Mijn volgende stap was geweest om die mensen eerst te mailen en te kijken wat de mogelijkheden waren en ze daarna te bellen. Maar toen besloot ik toch om mijn manuscript naar een uitgeverij te sturen en kwam dat proces even stil te liggen. Op het moment dat ik besloot toch zelf uit te gaan geven, vond ik mijn redacteur op nog een andere wijze. En wel door een aanbeveling van een andere schrijfster. Zij volgde een cursus bij mijn redacteur en was zeer te spreken over zijn manier van feedback geven. En over zijn persoonlijkheid, ook niet onbelangrijk!

Maak kennis met je redacteur

Ik mailde hem en we maakten een belafspraak. Dat zou ik je ook echt aanraden – want feedback op papier is prettig, maar het is nog prettiger als iemand dat ook goed kan toelichten. En daar geeft een telefoongesprek je toch meer informatie over dan een e-mailconversatie. Na het telefoongesprek las hij mijn hele manuscript en spraken we af om zijn feedback door te nemen. Bedenk vooraf ook of je dat wil, afspreken, want dat kan praktische consequenties hebben. Bijvoorbeeld als je in Groningen woont en je redacteur in Limburg. Als je beiden bereid bent om te reizen maakt het wat minder uit, zeker als je elkaar maar een keer of wat ziet. Maar ben je iemand die graag persoonlijk afspreekt, dan kan het een belemmering zijn.

Bespreek het (vervolg)traject

Heb je eenmaal een redacteur, dan is het belangrijk om duidelijk een traject af te spreken. Kun je tussendoor contact opnemen? Hoe vaak geeft hij feedback? Op welke momenten? En: vanaf welke fase in het schrijfproces? In mijn zoektocht naar redacteuren las ik dat veel van hen graag tijdig betrokken zijn – zodat ze kunnen bijsturen. Maar misschien wil jij dat helemaal niet, vind je het een verstoring van je schrijfproces. Ik besloot pas helemaal na afronding van mijn eerste versie een redacteur te betrekken – met als gevolg dat ik een heleboel moest herschrijven. Zou ik het opnieuw zo doen bij een volgend boek? Misschien toch wel, want dan is er een versie om mee aan de slag te gaan, een complete verhaallijn. Anderzijds: na drie keer aanpassen kon ik mijn hoofdpersonen soms wel wurgen. Dus misschien was het ook beter geweest eerder een redacteur erbij te betrekken, zodat ik niet drie keer het hele verhaal had hoeven doorwerken. Maak voor jezelf hierin een afweging.

Wees eerlijk

En de laatste tip: wees niet bang om te zeggen dat iets je niet bevalt. Als je denkt ‘dit past niet bij mij’, of ‘dit hoort helemaal niet in mijn verhaal thuis’: onthoud dan dat het jouw verhaal is. Een goede redacteur brengt veel kennis en ervaring mee, maar het verhaal blijft van jou. Klikt het na een tijd echt niet, wees dan ook niet te bang om een andere redacteur te zoeken.