‘Het is belangrijk om te weten waarom je juist nu schrijft.’

Kelly Meulenberg is schrijfcoach, organisator van de Indie Awards 2023 en schreef het boek Schrijverig: Het inspiratieboek voor beginnende schrijvers. We gingen in gesprek over haar coachingstrajecten, het juiste moment om een schrijfcoach in te schakelen en de schrijftip waar ze zelf veel aan heeft gehad.

Om te beginnen een vraag over iets waar ik al lang nieuwsgierig naar ben: wat heb jij met auto’s? Gezien je APK-gesprekken?

Ik heb niets met auto’s, maar de metafoor werkt zo goed. Het eerste gesprek dat ik met een schrijver heb voelt echt als onder de motorkap of onder de oppervlakte kijken. Hoe zitten alle technische stukjes van het verhaal in elkaar en hoe hangen ze samen? Wat zit erachter voor de auteur, wat vindt die zo belangrijk of interessant aan het verhaalidee en waarom komt de motivatie juist nu? Het is belangrijk dat je dat weet, want het maakt het schrijven makkelijker.

Waarom is dat volgens jou?

Het geeft aan wat je intrinsieke motivatie is. Zoals je zelf ongetwijfeld ook weet komen er altijd twijfelmomenten voorbij tijdens het schrijfproces. Je motivatie kan dan minder zijn. Als je dan denkt aan waarom je schrijft en waarom juist nu, dan werkt dat als een stok achter de deur. Ik kan daar ook op terugkomen tijdens de gesprekken. Hoe meer je weet over waarom je dit zo belangrijk vindt, hoe beter je weet dat opgeven geen optie is.

Kan iedereen bij jou aan een coachingstraject beginnen?

Het start sowieso met een APK-gesprek, zonder dat gesprek beginnen we niet aan een traject. We kijken daarin samen naar waar je staat als schrijver en of het tussen ons klikt, want dat is erg belangrijk. We werken samen aan het boek.

Op welk moment raad je aan om een schrijfcoach in te schakelen? Doe je dat in het begin van het schrijftraject, of juist wat later?

Ik werk het liefst met mensen samen aan de eerste versie van een manuscript. Je kan ook bij mij komen als je eerste versie af is, maar liever niet. Op die manier haal je het meeste uit het traject. Want iets dat in hoofdstuk 3 niet lekker loopt, loopt in hoofdstuk 13 ook niet lekker als je geen begeleiding hebt. Het maakt daarbij niet uit of het je eerste boek is of een vervolgboek. In het traject hebben we eens per maand een gesprek, waarbij we een aantal woorden of hoofdstukken samen bespreken. Voor de schrijver is het voordeel dat je sneller leert en minder feedback ineens krijgt. En: ik kan dan zien dat je dingen ook echt oppakt. Je blijft jezelf aanscherpen en verbeteren; We kijken hoe we je sterke punten nog beter tot hun recht kunnen laten komen. En de punten die je nog moeilijk vindt ,daar kun je beter in worden.

En hoe is het coachingstraject verder opgebouwd?

Naast feedback op de tekst van de auteur, gebruik ik zelf ontwikkelde werkboeken – bijvoorbeeld een werkboek over personages, met uitleg, oefeningen en veelgemaakte fouten. Het geeft je als auteur een mooi houvast. Voor ervaren auteurs is het ook een naslagwerk. Ik begeleid schrijvers tot het punt waarop ze achter hun tekst staan en die ofwel naar een redacteur gaan sturen als ze zelf willen uitgeven, ofwel gaan pitchen bij een uitgever.

Per maand bespreken we dan een deel van het verhaal, waarbij de focus ligt op de stof uit het naslagwerk. Daarnaast zijn er twee online groepssessies per maand, waarin je vragen kunt stellen en we gezamenlijk aan onze eigen boeken schrijven. Ik vind het belangrijk dat er ook ruimte is voor de hele groep, want daar haal je ook motivatie uit. En: je leert van elkaar. Ik zeg het regelmatig: er zijn lezers die een boek per week lezen, daar kun je niet tegenop schrijven. De andere schrijvers die ik begeleid, zijn dus geen concurrenten van je.

Naast dit traject bied ik nog meer leuks aan. Zoals de schrijfretraite van een week, waarbij het vooral gaat om in ontspannen sfeer veel te schrijven en ervaringen uit te wisselen.

Heb je als schrijfcoach genres waar je je in specialiseert, of kun je iedere schrijver begeleiden?

Ik begeleid eigenlijk alle fictieboeken vanaf young adult tot en met de volwassen doelgroep. Kinderboeken doe ik in principe niet, maar hier maak ik soms wel een uitzondering op. Poëzie begeleid ik niet, dan verwijs ik door naar een ander, net als bij non-fictie. Bij autobiografische fictie kijk ik kritisch naar de mindset van de auteur en naar het verhaal. Kun je van dit goede levensverhaal wel een goed boek maken? Want soms betekent dit dat je de waarheid moet verbouwen om het verhaal voor de lezer duidelijker of interessanter te maken. Voor de lezer maakt het niet uit of het voor 90% autobiografisch is of maar voor 10%, het gaat om de inhoud van het verhaal. Het betekent ook dat je van jezelf, zoals je was of zoals je misschien nog steeds bent, een personage moet maken. Daar moet je voor openstaan als schrijver, anders kan ik je niet begeleiden.

Is er iets dat jij bij veel schrijvers fout ziet gaan?

Best veel – daarom werk ik ook met de werkboeken. Dan kan de schrijver daar nog eens naar terugkijken of iets opzoeken. Iets waar ik afgelopen week veel op heb gehamerd is de reactie van personages op iets dat gebeurt. Er wordt ineens gesprongen naar een ander personage of naar een heel andere situatie, terwijl je als lezer denkt ‘maar wacht, wat vindt personage A hier nu van?’ Het gaat dan vooral om situaties die op meerdere manieren af kunnen lopen, waar de lezer niet zelf een eenduidig antwoord op kan geven. Als schrijver zie je dat snel over het hoofd, omdat je zo vertrouwd bent met je eigen verhaal. Daar heb je een schrijfcoach voor nodig en/of daarna je proeflezers en eindredacteur.

Hoe belangrijk is het volgens jou voor een schrijver om zelf ook te lezen?

Als je niet van lezen houdt, snap ik niet waarom je een boek zou willen schrijven. Ik zeg niet nadrukkelijk dat je moet lezen, ik vraag er ook niet naar in een APK. Maar het onderwerp komt altijd wel ter sprake. Richting het einde van het traject vraag ik bijvoorbeeld ook naar wat zijn schrijvers en titels waarmee je jouw boek kunt vergelijken. Niet om te zeggen: ‘Ik ben net zo goed als deze schrijver.’ Wel om te zeggen: ‘Houd je van de boeken van X? Dan vind je mijn boek vast ook leuk.’ Dit kun je in je marketing daarna ook gebruiken; je kunt het gebruiken om lezers voor je boek te interesseren.

Welke schrijftip heb je zelf ooit gehad die je graag zou willen delen?

Wat staat er op het spel voor je personage – What’s at stake? We kregen dit tijdens de master creative writing meerdere keren in een week te horen waardoor we dachten ‘jaha’, maar het is wel een goed houvast. Dit gaat om het hele boek, maar ook over hoofdstukken en scènes – wat wil je personage en waarom is het jammer of vervelend als dat niet lukt? Als je die vraag niet kan beantwoorden, dan mag je de situatie uitvergroten of misschien mag je dat stukje van je verhaal zelfs weglaten.

Dank je wel Kelly voor dit mooie gesprek en je tips! Meer over de schrijfcoaching van Kelly en haar andere activiteiten vind je op haar eigen website.