De schrijfreis van een schrijfster: Jet Nijland

Iedere schrijver beleeft zijn of haar schrijfreis anders en daar kunnen we veel van leren. Daarom delen we bij Queesten de ervaringen van uiteenlopende auteurs. Deze week vertelt Jet Nijland, schrijfster van Zwaluwdans, over haar schrijfproces.

Vandaag keek ik de prachtige documentaire ‘Finding Joe’, over het vinden van je ‘bliss’ oftewel het bereiken van je ultieme doel. Ik weet al een tijd dat mijn ‘bliss’ het schrijven van mijn roman is. Maar op het moment dat je weet wat je wilt, ben je er nog niet. Een boek schrijven is een reis, een verhaal op zich. En daarover wil ik je graag meer vertellen.

Oude patronen

De verhalen van de mensen die hun ultieme doel bereikt hebben, beginnen vaak met een dieptepunt. Een besef dat je het anders moet doen en een oud patroon moet doorbreken. Er volgt een moment van openbaring op het moment dat je dit het minste verwacht. Wat ook kan is dat deze mensen je vertellen dat je van je dieptepunt je kracht kan maken. Denk aan Oprah Winfrey, die een zeer moeilijke jeugd had, maar juist daardoor een groot rolmodel werd. Een zwarte vrouw die een van de grootste talkshowhosts werd in een witte mediawereld. In ‘Finding Joe’ wordt de vergelijking gemaakt met superhelden uit films. Bijvoorbeeld de jongen, Neo, die zich niet in de echte wereld bevond, maar in The Matrix leefde. Een rode pil bracht hem naar de werkelijkheid en liet hem uiteindelijk zien waar hij echt toe in staat was. Of de zoektocht van Santiago in De Alchemist. Op het moment dat hij alles verliest, wordt duidelijk welke kant hij op moet en komt hij in zijn kracht te staan.

Angst

Typerend voor een heldenverhaal is de laatste ultieme strijd. Harry Potter, of de ridder in het sprookje die een draak moet verslaan. Of in de echte wereld; Nelson Mandela die gevangen gehouden werd op een eiland. Interessant is dat de laatste strijd vaak ook de grootste angst van de held is. Denk aan agent Smith die herhaaldelijk tegen Neo zegt dat hij de ware niet is. Of Luke Skywalker die in het masker van Darth Vader zijn eigen gezicht weerspiegeld ziet. Harry Potter oog in oog met Voldemort, de moordenaar van zijn ouders. Als toeschouwer staat het zweet in je handen tijdens die laatste strijd, ook al weet je dat je held in staat is om de vijand te verslaan.

Kleine helden

Niet iedereen wordt een grote held. Ik ook niet. Maar er zijn ook veel kleine helden en die zijn niet minder belangrijk. Ik geloof dat iedereen die zijn ‘bliss’ of bestemming volgt min of meer een held is. Je hoeft geen land te redden, rolmodel te worden of tovenaar te zijn om een held te zijn. Jouw bestemming kan een belangrijk deel van het grote geheel zijn. Maar ieders reis naar zijn of haar bestemming kent hetzelfde patroon. Dat geldt dus ook voor mij.

Dieptepunt

Van kinds af aan wist ik dat ik een boek wilde gaan schrijven. Maar net zoals velen werd ik meegesleept in het leven, liep ik de gebaande paden, koos ik een opleiding met baanzekerheid en bewandelde ik een saaie carrièreladder. Tot ik een dieptepunt bereikte. Ik had een uitdagende baan met een dik salaris en ontmoette dagelijks belangrijke mensen. Maar ik ben ook chronisch ziek en mijn lichaam gaf al een aantal jaren signalen af waar ik niet goed naar luisterde. Op een dag kon ik letterlijk niet meer opstaan van mijn bureaustoel, terwijl ik een bericht moest sturen naar de minister. Mijn lichaam deed overal pijn, maar ik bleef doorlopen. ‘s Nachts kon ik niet slapen van de pijn en spanning en niet veel later bereikte ik het moment dat ik met rode ogen, een doos tissues en met een pijnlijk lichaam op de bank zat. Het was prachtig weer, maar mijn lichaam was niet in staat om naar buiten te gaan voor een wandeling.

Ontspannen

In een kort tekstberichtje van een vriendin las ik het fijnste advies dat ik kon krijgen. “Ga leuke dingen doen, ga ontspannen.” Ik had eerst werkelijk geen idee wat me blij zou maken. Ik begon heel cliché met een bezoek aan de schoonheidssalon, maar ik had weinig aan mooi rood gelakte nagels zolang ik vooral binnen zat. Uiteindelijk merkte ik dat ik blij werd van kleine ommetjes in de natuur en niet veel later ging ik bijna elke dag naar het strand, uitwaaien. Bij een strandtent zag ik een briefje: ‘strandyoga’. Ik werd direct blij van dat idee, ik ging de yogalessen op het strand volgen en daarnaast ook yogalessen in de plaatselijke yogaschool. Ik rustte uit, mijn pijn werd minder en ik sliep beter.

Stapje voor stapje

Tijdens een strandwandeling vroeg mijn zus ineens: “Hoe gaat het met je boek? Waarom ga je niet schrijven, je hebt nu toch alle tijd?” Ik lachte hardop, alsof ik dat zou kunnen. Er stond wel iets op papier, maar ik had niet het gevoel dat ik in staat was om mijn project te voltooien. Zeker niet in deze toestand. Mijn zelfvertrouwen had een flinke deuk opgelopen. Een paar weken later tijdens een yogavakantie in Schotland kwam het in een gesprek onverwachts weer op het onderwerp schrijven. De persoon die ik sprak liet me beseffen dat ik al best wat bereikt had en moedigde me aan om het schrijven vooral op te pakken. En dat heb ik gedaan. Stapje voor stapje en samen met een schrijfmaatje, die het allemaal net zo spannend vond als ik. Dat schrijfmaatje was Astrid.

Einddoel in zicht

En nu is mijn boek af. Maar ik moet nog een draak verslaan. De draak die mijn grootste angst symboliseert – mislukking. Wat als mijn boek niet goed genoeg is? Wat als mensen mijn boek een flutromannetje vinden? Toch heb ik recentelijk mijn manuscript naar een professionele beoordelaar gestuurd en om eerlijke feedback gevraagd. Ik moet echt wel hard werken voor mijn ultieme doel. Ik kom steeds dichter bij mijn einddoel, maar ik moet me de komende maanden opnieuw door mijn teksten worstelen, een en ander aanpassen en wat scènes erbij schrijven. En laten we het niet hebben over het vinden van een uitgever die in mijn boek wil investeren.

Toch geloof ik in mijn boek. Ik heb al zoveel bereikt, die draak versla ik ook wel. Mijn boek gaat er komen.

Het boek van Jet is er inmiddels: in januari 2022 is Zwaluwdans verschenen bij Uitgeverij Ellessy.

Benieuwd naar meer verhalen van auteurs? Lees dan het blog van Laura Potters over de emoties tijdens haar schrijfreis of de self-publishing ervaringen van Ilona de Wit. Meer over Jet Nijland en haar schrijfreis vind je op www.jetnijland.nl.